Rak to druga po chorobach układu krążenia przyczyna przedwczesnych zgonów. A tymczasem:

• Tylko połowa Polek regularnie wykonuje badanie cytologiczne, a na mammografię zgłasza się jedynie około 40% kobiet. Od 2016 r., liczba zainteresowanych udziałem w badaniach stale spada. W przypadku mammografii to spadek z 41 proc. w roku 2016 do 27 proc. w roku 2023. W przypadku cytologii zgłaszalność spadła z 20 proc. do 11 proc. Badania takie jak mammografia, cytologia i kolonoskopia są powszechnie dostępne i refundowane przez publiczną służbę zdrowia.
• Znaczenie badań przesiewowych jako ważnego narzędzia w profilaktyce nowotworów będzie w kolejnych latach rosło. Głównie z powodu starzenia się społeczeństwa, a starość oznacza wzrost ryzyka chorób nowotworowych.
• 90-95 proc. wszystkich przypadków zachorowań na nowotwory związanych jest ze stylem życia, w którym  możemy wprowadzać zmiany.
• Europejski Kodeks Walki z Rakiem zaleca, aby Europejczycy brali udział w badaniach przesiewowych w kierunku raka piersi, szyjki macicy i jelita grubego. Gdyby wszyscy mieszkańcy Europy stosowali się do zaleceń Kodeksu, moglibyśmy mówić o nawet 50-procentowej redukcji śmiertelności z powodu nowotworów.
• Polska pod względem narażenia na czynniki ryzyka, tj. palenie tytoniu, otyłość i spożywanie alkoholu, jest w gorszej sytuacji, niż inne kraje europejskie. Podobnie jeśli chodzi o udział w badaniach przesiewowych.
• W Polsce liczba zgonów możliwych do uniknięcia dzięki profilaktyce wynosi 275 na 100 tys. ludności. W UE to 180 możliwych do uniknięcia zgonów, co pokazuje, że chcąc zbliżyc się do poziomu europejskiego musimy bardzo mocno popracować nad prewencją zachorowań na nowotwory,
• W 2022 r. na nowotwory złośliwe zachorowało w Polsce ponad 200 tys. osób, przy czym w przypadku kobiet rak piersi stanowił 26 proc. rozpoznań, rak jelita grubego 12 proc. (u mężczyzn 15 proc.), rak szyjki macicy 4 proc.
• Dane NFZ od 2016 r., tj. od momentu, gdy zaprzestano wysyłania zaproszeń na badania, pokazują, że liczba korzystających z nich osób stale spada.
• Od 1 listopada 2023 r. rozszerzone zostały przedziały wiekowe w bezpłatnych badaniach przesiewowych. I tak: mammografia 45-74 lata (wcześniej 50-69), cytologia 25-64 lata (wcześniej 25-59), kolonoskopia 50-65 lat lub 40-49 jeśli krewny pierwszego stopnia miał diagnozę nowotworu jelita grubego (wcześniej 55-64).
• Eksperci proponują, aby Rządowe Centrum Bezpieczeństwa (RCB) wysyłało sms-y zapraszające na badania przesiewowe. Nawet jeśli sms-a z zaproszeniem na mammografię, czy cytologię otrzyma mężczyzna, nie widzę w tym problemu, ponieważ ma on zapewne w rodzinie kobiety, z którymi może o tym porozmawiać.

Wiesz, że:

39 proc. Polaków nie wie, że dostępne badania profilaktyczne wykrywajace nowotwory na wczesnym etapie są finansowane przez NFZ;

46 proc. Polaków nie potrafi wymienić nazwy żadnego spośród tych badań;

64 proc. nie wykonuje żadnych badań profilaktycznych w kierunku nowotworów;

36 proc. nie wie, gdzie w swojej okolicy może wykonać takie badania;

19 proc. jest przekonanych, że profilaktyka nie uratuje im życia.

Źródło: dane OECD